Νεοελληνική Λογοτεχνία

Νεοελληνική Λογοτεχνία

Α' Δημοτικά τραγούδια

• λαϊκή δημιουργία
• έκφραση βιωμάτων, ιδεών, αισθητικών προτιμήσεων
• ενιαίο ύφος
• σταθερά επαναλαμβανόμενα μοτίβα
• διαχρονικός χαρακτήρας
• θεματικός πλούτος
• λιτότητα εκφραστικών μέσων
• οικονομία + πύκνωση ποιητικού λόγου

Διαίρεση δημοτικών τραγουδιών

• Εκδηλώσεις της ζωής

( της αγάπης, νυφιάτικα,

νανουρίσματα, της ξενιτιάς,

μοιρολόγια, αποκριάτικα...)

• Ιστορικά τραγούδια

( ακριτικά, κλέφτικα)

• Παραλογές

(θρύλοι, στοιχειά, δράκοντες,

εξαφανίσεις, αναγνωρίσεις)

-αφηγηματικός χαρακτήρας

-επικός τόνος

-δραματική έκβαση

Γνωστά δημοτικά τραγούδια

• Του γεφυριού της Άρτας
• Της Πάργας
• Ο θάνατος του Διγενή

Β΄Λόγια Παραγωγή(1000-1600)

• Το έπος του Διγενή Ακρίτα
• Προδρομικά
• Έμμετρα μυθιστορήματα
• Διηγήσεις

Γ' Κρητική λογοτεχνία 17ος αιώνας

• Δυτικές επιρροές
• Ηρωική αντίληψη για τη ζωή
• Συναίσθημα χρέους απέναντι

στην πατρίδα, τη θρησκεία

και την οικογένεια

• Αγάπη για την ελευθερία
• Εξιδανίκευση του έρωτα και της γυναίκας
• Ιπποτικό πνεύμα

• Καλλιέργεια της γλώσσας του λαού

Σημαντικά έργα

• Γ.Χορτάτσης, Ερωφίλη
• Γ.Χορτάτσης, Κατσούρμπος
• Βιντσέντζος Κορνάρος, Η θυσία του Αβραάμ
• Βιντσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος

Δ΄Νεοελληνικός Διαφωτισμός ( 1770-1821)

• Επιρροές από ιδέες του

ευρωπαϊκού διαφωτισμού

και της γαλλικής επανάστασης

• Πόθος για εθνική απελευθέρωση
• Αστική ηθική: χαρά της ζωής+

απόλαυση του έρωτα

• Παιδεία
• Γνωριμία Ελλήνων με την αρχαία

γραμματεία

• Γλώσσα: δημοτική,

καθαρεύουσα, αρχαίζουσα

Γλωσσικό ζήτημα

Γ.Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα

Ελ.Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Θ.Κολοκοτρώνης, Απομνημονεύματα...

β. Η Επτανησιακή Σχολή

• Ποίηση κυρίως
• Πεζογραφία φτωχή
• Θέατρο
• Επίδραση νεοκλασικισμού

+ ρομαντισμού

• Θέματα: πατρίδα, φύση, έρωτας
• Γλώσσα δημοτική
• Φροντίδα για το στίχο
• Άψογη μορφή
• Μουσικότητα

Γνωστά έργα

• Δ.Σολωμός, Ύμνος εις την ελευθερίαν
• Δ.Σολωμος, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι
• Κάλβος, Ωδαί
• Αρ.Βαλαωρίτης, Ο Φωτεινός
• Λ, Μαβίλης, Η Λήθη
• Αντ.Μάτεσης, Βασιλικός
• Ανδρ.Λασκαράτος, Ιδού ο άνθρωπος

γ. Οι Φαναριώτες και η Ρομαντική Σχολή των Αθηνών

Ρομαντισμός

• Φαντασία
• Συναίσθημα
• Ελευθερία, ενθουσιασμός,

πάθος υποκειμένου

Θέματα: Θεός, φύση, το εγώ,

η ελευθερία, η περιπέτεια

Σκηνικά: ερείπια,φεγγάρι, βροχή...

Καλλιέργεια μελαγχολίας.

Στην Ελλάδα:

• υπερβολές, όχι γνήσια

ψυχική διάθεση,ρητορισμός

Επιδίωξη μορφικής επιμέλειας

+ θεματικής ευπρέπειας

Γλώσσα: καθαρεύουσα

ΣΤ' Η Νέα Αθηναϊκή Σχολή (1880-1922)

Ποίηση

• Συμβολισμός

-Γαλλία

-αντίδραση στο ρομαντισμό + παρνασσισμό

-μουσικότητα+επιβλητικότητα στίχου

-ιδέες + συναισθήματα: σύμβολα

• Παρνασσισμός

-Γαλλία

-έμπνευση στην αρχαιότητα + αρχαίο ελληνικό πολιτισμό

-μορφική τελειότητα

-φροντίδα για την ομοιοκαταληξία

Πεζογραφία

• Ρεαλισμός

-Γαλλία

-Σύνδεση με θετικές επιστήμες( παρατήρηση+ περιγραφή)

-Αντικειμενική παρατήρηση πραγματικότητας

-Καταγραφή πραγματικότητας

• Νατουραλισμός

-Γαλλία (Emile Zola)

-Πιστή αναπαράσταση πραγματικότητας

( φωτογραφική απόδοση)

-Έμφαση στις άσχημες πλευρές της ζωής

-Ήρωες του περιθωρίου

• Ηθογραφία

-Εξιδανίκευση ηθών ελληνικής υπαίθρου

• Αισθητισμός

-Ομορφιά =ύψιστη αξία

Γ.Βιζυηνός

Αλ.Παπαδιαμάντης

Ανδρ.Καρκαβίτσας

Κ.Παλαμάς

Κ.Π.Καβάφης

Γρ.Ξενόπουλος

Κ.Θεοτόκης

Αγγ.Σικελιανός

Κ.Βάρναλης

Γ.Ροϊλός, Οι ποιητές (π.1919)Φιλολογικός Σύλλογος "Παρνασσός"

Δεξιά: Α.Προβελέγγιος

Αριστερά:Γ.Στρατήγης, Γ.Δροσίνης, Ι.Πολέμης, Κ.Παλαμάς, Γ.Σουρής

Ζ΄ Νεότερη Λογοτεχνία

α. Η λογοτεχνία από το 1922 ως το 1945

Ποιητές και Πεζογράφοι της Γενιάς του '30

'Ορθιοι από αριστερά:

Πετσάλης, Βενέζης, Ελύτης, Σεφέρης,

Καραντώνης,Ξεφλούδας

Καθήμενοι: Τερζάκης,

Δημαράς, Κατσίμπαλης,

Πολίτης, Εμπειρίκος,

Δεκαετία '20

• Παράδοση νεοσυμβολισμού

+ ρομαντισμού

Δεκαετία '30

• Μοντερνισμός:

-Από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι (Γαλλία,

Αγγλία, Αμερική...)

-αμφισβήτηση λογοτεχνικών συμβάσεων 19ου αι.

-μορφικοί πειραματισμοί

(κατάργηση παραδοσιακής μορφής,

ομοιοιοκαταληξίας + μέτρου,

ελεύθερος στίχος, πρωτότυποι συνδυασμοί

λέξεων, εσωτερικός μονόλογος...)

-υπαινικτική χρήση της γλώσσας

-αξιοποίηση μύθου+ιστορίας

-ανάδειξη τοπικής +οικουμενικής παράδοσης

• Υπερρεαλισμός

-Γαλλία (Andre Breton,1924)

-Eπιρροές από ψυχανάλυση

-Χρήση διδαγμάτων συμβολισμού

-τεχνικές καταγραφής ονείρων + αυτόματη γραφή

- # ορθολογισμού+ κοινωνικών συμβάσεων

-φαντασία, τύχη, όνειρο, ασυνείδητο

-ελευθερία στο λεξιλόγιο + στη στιχουργική

-αμφισβήτηση αυτονομίας της τέχνης

• Γενιά του '30
• -ελεύθερος στίχος

Ποιητές της

περιόδου αυτής

Κ.Κσρυωτάκης

Γ. Σεφέρης

Ανδρ.Εμπειρίκος

Ν. Εγγονόπουλος

Οδ. Ελύτης

Γ.Ρίτσος

Ν.Βρεττάκο

Ν.Γκάτσος

Ν.Καββαδίας

Πεζογράφοι της περιόδου αυτής

Γ.Σκαρίμπας

Αγγ.Τερζάκης

Στρ.Μυριβήλης

Ν.Καζαντζάκης

Γ.Θεοτοκάς

Μ.Καραγάτσης

Κ. Πολίτης

Μ.Αξιώτη

Ζ΄ Η νεότερη λογοτεχνία

Λογοτέχνες της Μεταπολεμικής

+Σύγχρονης Πεζογραφίας

Μ.Σαχτούρης

Μ.Αναγνωστάκης

Κική Δημουλά

Δ.Χατζής

Αντ.Σαμαράκης

Κ.Ταχτσής

Τ.Σινόπουλος

Ρέα Γαλανάκη

Α΄Δημοτικά Τραγούδια

Έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού

α.Τα Απομνημονεύματα

Ρήγας Βελεστινλής , Θούριος

Ρήγας Βελεστινλής, Τα δίκαια του ανθρώπου

Αδ.Κοραής, Παπατρέχας

Λ.Μπάυρον, Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ

Κοσμάς ο Αιτωλός, Διδαχές

Ανώνυμος ο Έλλην, Ελληνική Νομαρχία

• Ταύτιση αφηγητή και πρωταγωνιστή
• Ανάπλαση εμπειριών και συμβάντων παρελθόντος
• Υποκειμενικότητα
• Αυτοδικαιωτική πρόθεση
• Ιστορική πηγή;;;

Γνωστά απομνημονεύματα

Ε΄ 0 19ος αιώνας ως το 1880

α.Τα Απομνημονεύματα

β.Η Επτανησιακή Σχολή

γ.Οι Φαναριώτες και η Ρομαντική Σχολή των Αθηνών

β. Μεταπολεμική και σύγχρονη λογοχνία

ΠΟΙΗΣΗ

Λογοτέχνες της Νέας Αθηναϊκής Σχολής

Μεταπολεμική λογοτεχνία

• Δεκαετίες '40 και '50
• Νεανικά βιώματα

(Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, εμφύλιες συγκρούσεις)

• Κοινωνικός προβληματισμός
• Συνέχιση της νεωτερικής ποίησης
• Διαφοροποίηση στη θεματική, ιδεολογία και γλώσσα
• Θέματα

κοινωνικά +πολιτικά(στενή σύνδεση τέχνης +ζωής,

ιδεολογικές αντιπαραθέσεις , κοινωνικοί αγώνες)

Σύγχρονη λογοτεχνία

• Τρεις τελευταίες δεκαετίες 20ου αιώνα

Ποίηση

• Κριτική διάθεση + υπαρξιακός προβληματισμός στα

ιστορικά+καθημερινά προβλήματα

(κοινωνικά αδιέξοδα, ψυχική αποξένωση,

αστικοποίηση...)

• Επαναπροσδιορισμός του κοινωνικού ρόλου του ποιητή

Πεζογραφία

• Σύνδεση με σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα
• Επιδράσεις από μοντέρντο μυθιστόρημα
• Υιοθέτηση νεωτερικών αφηγηματικών τεχνικών

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Δεκαετία '20

• Κοινωνικός ρεαλισμός
• Αστική ηθική
• Αντιπολεμικό πνεύμα

Δεκαετία '30

• Συστηματική καλλιέργεια μυθιστορήματος
• Εμπλουτισμός της θεματικής του

ρεαλιστικού μυθιστορήματος

(αστικό μυθιστόρημα,

μυθιστόρημα εφηβείας...)

• Νέες αφηγηματικές τεχνικές

(μοντέρνα εκφραστικά μέσα.

ψυχογραφία, εσωτερικός

μονόλογος...)

Είναι το σύνολο των λογοτεχνικών έργων

(γραπτών + προφορικών) σε γλώσσα νεοελληνική.

Οι απαρχές της Νεοελληνικής λογοτεχνίας

τοποθετούνται στον 9ο αιώνα