Koncert Camerata Silesia w NOSPR, 3 grudnia 2016

?

• 1830 - rodzina Frankenmuth nabywa Biblię Bacha w 1830 roku w Michigen
• 1934 - pastor Christian G. Riedel rozpoznaje w posiadanym przez rodzinę Frankenmuth osobistą Biblię Bacha
• 1938 rodzina Frankenmuth przekazuje do Concordia Seminary Library in St. Louis, Missour gdzie jest przechowywana do dziś
• 1997 - powstaje projekt wydania faksymile Biblii
• 2016 - już jest!

Psalm 25, tłum. Kochanowskieg

Ad Te, Domine, levavi animam meam

Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje,

W Tobiem położył ja ufanie swoje;

Za co niech wstydu i żałosnych, proszę,

Nieprzyjacielskich śmiechów nie odnoszę.

Mnie okaż, Panie, drogi świętobliwe,

Mnie okaż ścieżki swe nieobłędliwe'

Prowadź mię wedla szczerej prawdy swojej,

Bo comkolwiek jest, jestem z łaski Twojej.

(...)

W Nim tedy oczy, w Nim myśli mam swoje,

A On wyzwoli z pęta nogi moje.

Panie, Ty mię racz wziąć do swej obrony,

Bom od wszytkiego świata opuszczony.

Historia

Wystawa

Nikolaus Harnoncourt

Bach's Bible is highly interesting for any musician who performs his music and for everyone who loves his music. - How did he read his Bible - what did he write in the margins? My best wishes for this wonderful project.

Biblia Bacha jest bardzo interesująca dla każdego muzyka, który wykonuje jego muzykę

i każdego kto jego muzykę lubi.

Jak czytał on swoją Biblię? Co zapisywał na marginesach?

Trzymam kciuki za ten wspaniały projekt.

Ton Koopman

The Bach/Calov Bible is a unique document. J.S. Bach comments on the Bible and this document has been preserved. Many have heard of it, few have seen it. I am one of those few and I very much welcome this publication.

Bach i jego Biblia jest unikalnym dokumentem. Bach komentuje Biblię i ten dokument zachował się. Wielu słyszało o tym, niewielu widziało to. Ja jestem jednym z tych nielicznych, i jestem bardzo szczęśliwy z tej publikacji.

A co jest w tej Biblii?

Masaaki Suzuki

Some years ago I have tried to bring the Bach-Calov Bible to Japan. This did not succeed, but this facsimile edition makes it possible to see and study this unique Bach source here in Japan and everywhere in the world.

1685-1750

BWV 8

Liebster Gott, wenn werd ich sterben?

Kiedy dzień zgonu mojego?

BWV 106

Gottes Zeit ist die allerbeste

Kilka lat temu próbowałem sprowadzić Biblię Bacha (Calovi) do Japonii - nie udało mi się. Wydanie faksymile pozwoli zobaczyć i zbadać to unikalne źródło natchnienia Bacha w Japonii i na całym świecie.

Bóg najlepiej określa mój czas

Prorok Izajasz 38:1

BWV 106

Król Ezechiasz

(Hiskiasz)

"Bestelle dein Haus; denn du wirst sterben und nicht lebendig bleiben".

„Uporządkuj swój dom, albowiem umrzesz,

a nie będziesz żył."

Albert Clement

1 Krn 25

"This chapter is the true foundation of all God-pleasing church music."

The discovery of Bach’s Calov commentary was undoubtedly the most important Bach find of the 20th century. It is high time to open up this treasure trove and make the important information it offers accessible to a broader public.

1Krn 25 „Ten rozdział stanowi rzeczywisty fundament wszelkiej podobającej się Bogu muzyki kościelnej.”

Muzeum

Archidiecezjalne

Odkrycie Biblii Caloviego wraz z komentarzami Bacha było niewątpliwie najważniejszym odkryciem muzykologii w 20 wieku. Najwyższy czas, aby otworzyć tę skarbnicę i sprawić, że ważne informacje będą dostępne dla szerszej publiczności.

1 Chronicles 28:21

"Splendid proof that, besides other arrangements of the service of worship, music too was instituted by the Spirit of God through David."

1 Kronik 28:21

„Znakomity dowód na to że, poza innymi elementami nabożeństwa, muzyka także została ustanowiona przez Ducha Bożego za pośrednictwem Dawida.”

Lista inwentarzowa Bacha:

"Calovii Schriften"

1997

"Pisma Coloviego"

2015-2016

1938

2016

2 Chronicles 5:13

"Where there is devotional music, God is always present with his grace."

Abraham Colovi

2 Kronik 5:13

„Tam, gdzie jest nabożna muzyka, Bóg zawsze jest obecny ze swoją łaską.”

1612-1686

Gen 13

(1) Also zog Abram herauf aus Ägypten [-----------------------------] mit seinem Weibe und mit allem, das er hatte, und Lot auch mit ihm, gegen den Mittag.

(2) Abram aber war sehr reich von Vieh, Silber und Gold.

(3) Und er zog immer fort von Mittag bis gen Bethel, an die Stätte da am ersten seine Hütte war, zwischen Bethel und Ai,

1934

Gen 13:1-99 bug

(1) Tak więc Abram wyszedł z Egiptu, on i jego żona, i wszystko, co miał, i Lot z nim, i udali się ku południu.

(2) A Abram był bardzo bogaty w bydło, srebro i złoto.

(3) I szedł, robiąc postoje, od południa aż do Betel, do tego miejsca, gdzie poprzednio był jego namiot, między Betel a Aj;

Eksponat

Psalm

150:6

1750

Gen 3:6 (Luter 45)

(6) [-------------------------] und nahm von der Frucht und aß [--------------------------------------------------------]

[-------------------------------------------------------------------]

[-------------------------------------------------------------------]

[-------------------------------------------------------------------] und gab ihrem Mann auch davon,

[-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------]

[-------------------] und er aß. [------------------------------]

[-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------]

1830

1681

Gen 3:6 bug

(6) A gdy kobieta spostrzegła, że owoc drzewa był dobry do jedzenia i miły dla oka, a drzewo godne pożądania dla zdobycia wiedzy, wzięła z niego owoc i zjadła; [-----------------------------------------------]

[-------------------------------------------------------------------]dała też swemu mężowi, który był z nią;

[-------------------------------------------------------------------][-------------------------------------------------------------------][------------] i on zjadł. [--------------------------------------][-------------------------------------------------------------------]

Widerstehe doch der Sünde

BWV 54 (1711)

Przeciwstawiaj się grzechowi

1733

Eksponat

Siehe zu, dass deine Gottesfurcht nicht Heuchelei sei

BWV 179 (1723 rok)

Bacz, aby pobożność twoja nie stała się obłudą

Camerata Silesia

#5. Prezentacja faksymile osobistej Biblii

Jana Sebastiana Bacha

#4. Jan Sebastian Bach

Kantata „Do Ciebie Panie wzdycha serce moje”

#1. Max Reger

Osiem pieśni religijnych z op. 138 (wybór)

#2. Francis Poulenc

Cztery motety na święta Bożego Narodzenia

#3. Jan Sebastian Bach

Motet „Śpiewajmy Panu pieśń nową”

Koncert w NOSPR w ramach

11. Międzynarodowego Festiwalu im. G. G. Gorczyckiego

Quatre motets pour le temps de Noël

Acht Geistliche Gesänge op. 138

„Nach dir, Herr, verlanget mich” (BWV 150)

„Singet dem Herrn ein neues Lied” (BWV 225)

Nr 3 „Nachtlied” (tekst: Petrus Herbert)

Francis Poulenc (1899-1963)

#1.

Nr 1 „Der Mensch” (tekst: Matthias Claudius)

Max Reger (1873-1916)

#1. Simfonia

Słowo Janie Sebastianie

Słowo o kantacie 150

Fagotto, Violino I/II, Continuo

• pierwsze wydanie op. 138 to 1916 rok
• pieśni to kompozycje z 1914 roku

#1.

#2. Chór

• 1685-1750
• okres lipski od 1723

• Weimar, 1708 (1712 ?)
• Psalm 25:1–2, 5, 15

#2.

Fagotto, Violino I/II, Continuo

• kompozycja z 1951 i 1952
• wydanie dzieła 1952
• 1936 rok, rok kluczowy

Wystawa Biblii

Nach dir, Herr, verlanget mich. Mein Gott, ich hoffe auf dich. Lass mich nicht zuschanden werden, dass sich meine Feinde nicht freuen über mich.

Singet dem Herrn ein neues Lied,

Die Gemeine der Heiligen sollen ihn loben.

Israel freue sich des, der ihn gemacht hat.

Die Kinder Zion sei'n fröhlich über ihrem Könige,

Sie sollen loben seinen Namen im Reihen;

mit Pauken und mit Harfen sollen sie ihm spielen.

#3. Aria

O magnum mysterium,

et admirabile sacramentum,

ut animalia viderent Dominum natum,

jacentem in praesepio!

O Beata Virgo, cujus viscera

meruerunt portare

Dominum Christum.

Alelluja!

O podziwu godny

sakramencie,

że zwierzęta ujrzą narodzonego Pana,

leżącego w żłobie!

O błogosławiona Dziewico, której łono nosić było godne

Chrystusa Pana.

Alleluja!

Violino I/II, Continuo

Słowo o motecie „Śpiewajmy Panu pieśń nową”

Człowiek żyje i trwa

tylko przez krótki czas,

a cały świat przemija

ze swoją wspaniałością.

Tylko Jeden jest zawsze

i wszędzie,

a my w Jego rękach

Der Mensch lebt und bestehet

nur eine kleine Zeit,

und alle Welt vergehet

mit ihrer Herrlichkeit.

Es ist nur einer ewig

und an allen Enden

und wir in seinen Händen.

Doch bin und bleibe ich vergnügt,

Obgleich hier zeitlich toben

Kreuz, Sturm und andre Proben,

Tod, Höll und was sich fügt.

Ob Unfall schlägt den treuen Knecht,

Recht ist und bleibet ewig Recht.

#2.

Wybór pieśni:

• nr 1 - Matthias Claudius (1740–1815)

dziennikarz, poeta, autor wiersza "Śmierć i dziewczyna" wykorzystanego w pieśni Franza Schuberta

• nr 2 - Petrus Herbert (1533–1571)

kaznodzieja i starszy zboru Braci Czeskich, poeta, autor pieśni, wydawca pierwszego śpiewnika Braci Czeskich

• nr 6 - Nikolaus Decius (1485-1541)

mnich, reformator, twórca pieśni i hymnów, pastor w Szczecinie, Bach adaptował jego hymny

• nr 8 - autor nieznany, ale ...

.... ale Marcin Luter wysoce prawdopodobny

Mówcie nam, pasterze, kogoście widzieli? Ogłoście nam, któż się ukazał na ziemi?

Chrystusa Zbawiciela z Panny

Narodzonego widzieliśmy i chóry aniołów, wychwalające Pana.

Alleluja!

Noc nadchodzi, gdy odpoczywać mamy;

Bóg sprawia wg swego upodobania,

abyśmy mogli pod Jego ochroną

i w Jego błogosławieństwie położyć się

w spokoju i odpocząć.

W Jego straży i błogosławieństwie,

spokoju pilnując.

Odpędź, Panie, daleko od nas

nieczyste duchy,

Zatrzymaj nocną straż,

bądź jeno naszym patronem,

osłoń ciało i duszę

pod swoimi skrzydłami,

ześlij nam swego Anioła!

Pozwól nam zasnąć

z dobrymi myślami.

radośnie przebudzić się, stanąć

przed Tobą bez wahania;

Pozwól nam pomnażać

nasze czyny i myśli,

i na Twoją chwałę je kierować.

Części:

I. O magnum mysterium

II. Quem vidistis pastores dicite

III. Videntes stellam

IV. Hodie Christus natus est

Quem vidistis, pastores, dicite,

annuntiate nobis, in terris quis apparuit?

Christum salvatorem de Virgine

Natum vidimus et choros angelorum

collaudantes Dominum.

Alleluia!

Die Nacht ist kommen,

Drin wir ruhen sollen;

Gott walt's, zum Frommen

Nach sein'm Wohlgefallen,

Daß wir uns legen

In sein'm G'leit und Segen,

Der Ruh' zu pflegen.

Treib, Herr, von uns fern

Die unreinen Geister,

Halt die Nachtwach' gern,

Sei selbst unser Schutzherr,

Schirm beid Leib und Seel'

Unter deine Flügel,

Send' uns dein' Engel!

Laß uns einschlafen

Mit guten Gedanken,

Fröhlich aufwachen

Und von dir nicht wanken;

Laß uns mit Züchten

Unser Tun und Dichten

Zu dein'm Preis richten!

Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje,

W Tobiem położył ja ufanie swoje;

Za co niech wstydu i żałosnych, proszę,

Nieprzyjacielskich śmiechów nie odnoszę.

Śpiewajcie Panu pieśń nową,

Na chwałę jego w zgromadzeniu wiernych!

Niech weseli się Izrael ze Stwórcy swego,

Dzieci Syjonu niech się radują z króla swego!

Niechaj w pląsach chwalą imię jego,

Niech grają mu na bębnie i na cytrze.

• Autor słów: Johann Gramann (1487-1541)
• nauczyciel i rektor szkoły św. Tomasza
• brał udział w Dyspucie Lipskiej, Luter i Eck, w 1519 roku
• hymn jest wykonywany w szkole od tego czasu
• Opracowanie bachowskie z roku 1727
• Wizyta Mozarta w szkole św. Tomasza, w 1789 roku

• Motet na 2 chóry 4-głosowe
• Budowa:

#1. Psalm 149:1-3

#2. Hymn + Aria

#3. Psalm 150:2, 6

Program:

#1. Max Reger - Osiem pieśni religijnych z op. 138 (wybór)

Acht Geistliche Gesänge op. 138

#2. Francis Poulenc - Cztery motety na święta Bożego Narodzenia

Quatre motets pour le temps de Noël

#3. Jan Sebastian Bach - motet „Śpiewajmy Panu pieśń nową”

„Singet dem Herrn ein neues Lied” (BWV 225)

#4. Jan Sebastian Bach - Kantata „Do Ciebie Panie wzdycha serce moje”

„Nach dir, Herr, verlanget mich” (BWV 150)

#5. Prezentacja faksymile osobistej Biblii Jana Sebastiana Bacha

Chorale:

Wie sich ein Vater erbarmet

Über seine junge Kinderlein,

So tut der Herr uns allen,

So wir ihn kindlich fürchten rein.

Er kennt das arm Gemächte,

Gott weiß, wir sind nur Staub,

Gleichwie das Gras vom Rechen,

Ein Blum und fallend Laub.

Der Wind nur drüber wehet,

So ist es nicht mehr da,

Also der Mensch vergehet,

Sein End, das ist ihm nah.

Aria:

Gott, nimm dich ferner unser an,

Denn ohne dich ist nichts getan

Mit allen unsern Sachen.

Drum sei du unser Schirm und Licht,

Und trügt uns unsre Hoffnung nicht,

So wirst du's ferner machen.

Wohl dem, der sich nur steif und fest

Auf dich und deine Huld verlässt.

Psalm 25:1-2 (tłum. Kochanowski)

(Psalm 149:1-3)

#4. Chór

Fagotto, Violino I/II, Continuo

Szczęśliwy jestem przez dni moje

Choć na świecie pragną mojej zguby.

Śmierć i diabeł, piekłem grozi,

I choć czasem mi zaszkodzi

Nie zmienia to prawdy Twojej.

• Wystawa Biblii - Muzeum Archidiecezjalne, ul. Jordana 39 (wejście od Wita Stwosza)
• Wystawa czynna do 6 grudnia
• Jutro, w niedzielę wyjątkowo czynne od 11.oo do 15.oo
• we wtorek od 14.oo do 18.oo
• od środy w Gliwicach, Kaplica zboru "Arka", ul. Krupnica 12

#3.

Leite mich in deiner Wahrheit und lehre mich; denn du bist der Gott, der mir hilft, täglich harre ich dein.

Aria (chór 1):

Boże, zabierz nas stąd do Siebie!

Bo nic osiągnąć nie możemy bez Ciebie

pomimo wszystkiego co tu posiadamy.

Zatem Ty bądź naszą obroną i światłem,

A jeżeli nadzieja nasza nas nie zwodzi,

Ty uczynisz to wszystko w przyszłości.

Szczęśliwy człowiek, który przylgnął do Ciebie

i mocno polega na Tobie i Twojej łasce

Chorał (chór 2):

Jak Ojciec lituje się

nad swymi małymi dziećmi

Tak Pan lituje się nad nami biednymi,

kiedy czyste dziecięce serca lękają się Go.

On zna znikomość swoich stworzeń,

Bóg wie, że jesteśmy tylko prochem.

Jak trawa skoszona, kwiat lub opadły liść,

na który wiatr powiał i zaraz go nie ma.

Tak i człowiek szybko przemija,

I blisko niego jest jego kres.

Lobet den Herrn in seinen Taten,

lobet ihn in seiner großen Herrlichkeit!

Alles, was Odem hat, lobe den Herrn

Halleluja!

Nr 6 „Agnus Dei” (tekst: Nikolaus Decius)

#3.

Okaż mnie Panie drogi świętobliwe,

Okaż mnie ścieżki Twe nieobłędliwe,

Prowadź mnie wg szczerej prawdy Swojej,

Bom cokolwiek jest, jestem z łaski Twojej.

#5. Tercet

Fagotto, Continuo

Psalm 25:5-6 (tłum. Kochanowski)

Chwalcie Go za potężne Jego czyny,

Chwalcie Go za wielką Jego potęgę!

Wszystko, co żyje, niech chwali Pana!

Alleluja.

Zedern müssen von den Winden

Oft viel Ungemach empfinden,

Oftmals werden sie verkehrt.

Rat und Tat auf Gott gestellet,

Achtet nicht, was widerbellet,

Denn sein Wort ganz anders lehrt.

#4.

Nr 8 „Wir glauben an einen Gott” (autor nieznany)

#6. Chór

(Psalm 150:2, 6)

Fagotto, Violino I/II, Continuo

Baranku Boży, niewinnie

na pniu krzyża ubity,

zawsze znajdowany cierpliwym,

chociaż byłeś pogardzany;

Wszystkie grzechy przebaczasz,

inaczej musielibyśmy zwątpić.

Zmiłuj się nad nami, Jezu.

O Lamm Gottes unschüldig

am Stamm des Kreuzes geschlachtet,

allzeit gefunden düldig,

wie wohl du wurdst verachtet:

All Sünd hast du getragen,

sonst mößten wir verzagen,

erbarm dich unser, o Jesu.

Videntes stellam

magi gavisi sunt gaudio magno,

et intrantes domum

obtulerunt Domino

aurum, thus et myrrham.

Widząc gwiazdę,

mędrcy ucieszyli się radością wielką,

i wchodząc do domu

ofiarowali Panu

złoto, kadzidło i mirrę.

#7. Chór

Meine Augen sehen stets zu dem Herrn; denn er wird meinen Fuß aus dem Netze ziehen.

Fagotto, Continuo

Wiele niedoli przez wiatry porwiste

Wycierpieć muszą cedry strzeliste,

Często więc w inną rosną stronę.

Bogu we wszystkim zaufajcie,

A innych nauk nie słuchajcie,

Niż uczy Jego Słowo objawione.

Meine Tage in dem Leide

Endet Gott dennoch zur Freude;

Christen auf den Dornenwegen

Führen Himmels Kraft und Segen.

Bleibet Gott mein treuer Schutz,

Achte ich nicht Menschentrutz,

Christus, der uns steht zur Seiten,

Hilft mir täglich sieghaft streiten.

Hodie Christus natus est:

Hodie Salvator apparuit:

Hodie in terra canunt Angeli,

laetantur Archangeli.

Hodie exsultant justi, dicentes:

Gloria in excelsis Deo.

Alleluia.

Dziś Chrystus narodzon jest,

Dziś Zbawiciel ukazał się,

Dziś na ziemi śpiewają aniołowie,

Cieszą się archaniołowie.

Dziś radują się sprawiedliwi, mówiąc:

Chwała na wysokości Bogu.

Alleluja.

W Nim tedy oczy, w Nim myśli mam swoje,

A On wyzwoli z pęta nogi moje.

Wir glauben an einen Gott,

Schöpfer Himmels und der Erden.

Mit Worten lieβ er werden alle Dinge

zu seinem Gebot.

Von der Zarten ward er geboren,

Maria, der reinen, auserkoren,

uns zu Trost und aller Christenheit.

Fϋr uns wollte er leiden,

Ob wir möchten vermeiden schwere Pein,

den Tod der Ewigkeit.

Wierzymy w jednego Boga,

Stworzyciela nieba i zmienii.

Słowem pozwala On być wszystkim sprawom wedle rozkazu.

Z czułości go narodziła Maryja,

czysta, wybrana,

nam ku pociesze i całemu chrześcijaństwu.

Dla nas chciał cierpieć,

byśmy mogli uniknąć srogiej kary,

śmierci wiecznej.

Psalm 25:15 (tłum. Kochanowski)

Zaproszenia sieciowe:

• Wystawa Biblii -> http://www.wystawabiblii.pl
• Koncerty "Muzyka i Słowo" -> FaceBook
• Serwis "Kantaty Bacha po polsku" http://kbpp.org.pl

Dniom spędzanym tu w żałości,

Bóg da koniec wśród radości.

Chrześcijan na ciernistych drogach

Wiedzie błogosławieństwo Boga.

Gdy mi Bóg obrońcą jest

Za nic mam człowieczą złość.

Chrystus, który przy nas trwa.

Pomoc ku zwycięstwu da.