Προσφυγικό ζήτημα 1923...

τι ήταν η ΕΑΠ ;

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

 Ίδρυση από Κοινωνία των Εθνών, Σεπτέμβριος 1923

 Αυτόνομος οργανισμός με πλήρη νομική υπόσταση

 Έδρα Αθήνα

 Αποστολή : παραγωγική απασχόληση και οριστική στέγαση προσφύγων

Τι μέσα διέθεσε η ελληνική κυβέρνηση στην ΕΑΠ;

1.Ιδιοκτησίες Τούρκων ανταλλαξίμων και Βουλγάρων – Κτήματα απαλλοτριωμένα (αγροτική μεταρρύθμιση-νόμος 1917) - Μοναστηριακή γη (σύνολο 8.000.000 στρέμματα)

2.Οικόπεδα μέσα ή γύρω από πόλεις για ανέγερση συνοικισμών

3.Δύο εξωτερικά δάνεια (1924, 1928)

4.Προσωπικό Υπ. Γεωργίας και Υπ. Προνοίας και Αντιλήψεως

Παράμετροι που έλαβε υπόψη της η Ε.Α.Π. για την αποκατάσταση των προσφύγων

απασχόληση ίδια με αυτήν που είχαν στην πατρίδα τους-

εγκατάσταση καλλιεργητών δημητριακών στη Μακεδονία - Δ. Θράκη , καπνοπαραγωγών στην Αν. Μακεδονία-Δ. Θράκη, αμπελουργών στην Κρήτη, σηροτρόφων στο Σουφλί-Έδεσσα κά.

1.μουσουλμανικά κτήματα

2.Η αγροτική αποκατάσταση ήταν ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή

3.Η αγροτική παραγωγή ήταν η βάση της ελλ. οικονομίας

4.Πολιτική σκοπιμότητα : αποφυγή κοινωνικών αναταραχών (γεωργοί μικροϊδιοκτήτες πιο συντηρητικοί από εργατικό προλεταριάτο)

οι πρόσφυγες που έρχονταν από την ίδια περιοχή να εγκατασταθούν μαζί (Νέα Σμύρνη, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Μουδανιά, , Νέα Αλικαρνασσός)

σε λίγες περιπτώσεις έγινε δυνατό

Προτεραιότητα στην εγκατάσταση στη Μακεδονία και Δυτική Θράκη, γιατί :

1.Υπήρχαν εκεί τα εγκαταλειμμένα κτήματα Μουσουλμάνων και Βουλγάρων >>> γρήγορη αποκατάσταση και αύξηση παραγωγής

2.Κάλυψη δημογραφικού κενού (από αποχώρηση Μουσουλμάνων-Βουλγάρων, απώλειες πολέμων)-εποικισμός παραμεθόριων περιοχών

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

εγκατάσταση σε

• εγκαταλελειμμένα χωριά
• νέους συνοικισμούς προσαρτημένους σε χωριά νέους αμιγώς προσφυγικούς συνοικισμούς

πληρωμή κλήρου με δόσεις

μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (1930) τα χρέη εισέπραττε η Αγροτική Τράπεζα.

Αρχικά : τίτλος απλής κατοχής.

μετά την αποπληρωμή του χρέους : τίτλος πλήρους κυριότητας

Οι αστικοί συνοικισμοί

(επέκταση των πόλεων όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες) Καισαριανή, Βύρωνας, Νέας Ιωνία, Koκκινιά μικρές κατοικίες ανεγέρθηκαν από εργολάβους ή τους ίδιους τους πρόσφυγες .

έλλειψη έργων υποδομής

οι πρόσφυγες με αριθμούς στη Μακεδονία

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

• Αύξηση πληθυσμού (20% μεταξύ 1920-1928)
• Εθνολογική ομοιογένεια : μη Έλληνες Ορθόδοξοι : 20%(1920) > 6% (1928)
• Αναδιάρθρωση καλλιεργειών
• Πολλαπλασιασμός αγροτικής παραγωγής (διπλασιασμός 1922-1931 >>> επάρκεια σε σιτηρά)
• Αύξηση καλλιεργούμενων εκτάσεων (κατά 50% 1922-1931)
• 1922-1932 : διπλασιασμός βιομηχανικών μονάδων, αλλά διατήρηση παραδοσιακών δομών λειτουργίας
• Νέο, ειδικευμένο, φθηνό εργατικό δυναμικό
• Μετέφεραν μακραίωνη παράδοσή τους και επηρέασαν την πολιτιστική εξέλιξηΔιαμόρφωσαν ελληνική ταυτότητα
• Διέπρεψαν στα γράμματα και τέχνες : Σεφέρης, Βενέζης, Πολίτης, Θεοτοκάς, Δούκας, Κόντογλου, Καλομοίρης
• Λαϊκή μουσική: επηρέασε λαϊκή αστική μουσική (ρεμπέτικο) – οργανοπαίχτες-τραγουδιστές από Μ.Ασία κυριάρχησαν ως 1940

Η ΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Αριστερά διακρίνεται η πρώτη εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Στο βάθος της πλατεία τα δύο διώροφα κτίρια που στέγαζαν τα προσφυγικά σχολεία, υπάρχουν και σήμερα.

Αρχείο Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά.

1924.ΑΘΗΝΑ. ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΟ ΑΙΘΡΙΟ ΤΟΥ ΖΑΠΠΕΙΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ. Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ HENRY MORGENTHAU ΣΕ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΟΡΦΑΝΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΟΥΛΑ.

ΑΘΗΝΑ. Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ HENRY MORGENTHAU ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΘΗΝΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ ΣΤΟ ΑΙΘΡΙΟ ΤΟΥ ΖΑΠΠΕΙΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ, ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΣΤΟ ΖΑΠΠΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΟΥΛΑ ΑΠΟ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ

ΑΘΗΝΑ. Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ: ΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΑΙΔΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ NEAR EAST RELIEF ΜΕ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ. ΚΥΜΑΤΙΖΟΥΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ. ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΠΩΣ ΜΟΙΡΑΣΤΗΚΕ ΣΕ ΕΚΑΤΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΣΕ ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Δόθηκε βάρος στη γεωργία (αγροτική αποκατάσταση), γιατί:

1.Διάκριση σε αστούς και αγρότεςαπασχόληση ίδια με αυτήν που είχαν στην πατρίδα τους-

1925.ΑΘΗΝΑ. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΕ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΥΛΟΥΣ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΟΣ. ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΑΙΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΕΙΞΕΩΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΟΣ. ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΖΑΠΠΕΙΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ

2.Τόπος προέλευσης

ΑΘΗΝΑ. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΒΥΡΩΝΑ-ΠΑΓΚΡΑΤΙ. ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΑΙΔΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

παραχωρούμενος κλήρος (χωράφι)

Η στέγαση των εύπορων προσφύγων

νοίκιασαν ή αγόρασαν κατοικίες (ανάμειξη με γηγενείς )

ίδρυση οικισμών με δική τους πρωτοβουλία :

• ίδρυση οικοδομικού συνεταιρισμού
• αγορά έκτασης σε προνομιούχο περιοχή
• οικοδόμηση αστικών κατοικιών καλής ποιότητας. (Νέα Σμύρνη -Καλλίπολη )

Παραχωρούνταν και (εκτός του κλήρου)στέγη (σπίτι), εργαλεία, σπόροι, λιπάσματα και ζώα.