Kök Kanallarının İrrigasyonu ve Doldurulması

ALKALİN SOLÜSYONLAR

Etkinliğini nasıl arttırabiliriz?

Isıtma

Konsantrasyonun arttırılması

Sonik veya ultrasonik olarak aktive edilmesi

Sodyum dioksit, sodyum hidroksit, potasyum hidroksit, üre, SODYUM HİPOKLORİT (NaOCl)

İdeal İrrigan: %2,6-5.25 NaOCl

Organik Doku Çözücü (Proteolitik)

Antiseptik

Geniş spektrum

Biyofilme etkili

Organik sıvılardan etkilenmez

Düşük yüzey gerilimi

Güta-perka sterilizasyonu

Kolay bulunur

Ucuz

Etkileşimler

NaOCl - CHX PCA

NaOCl-EDTA

Toksik

Methemoglobin ve siyanoz

Kronda renklenme

Patların penetrasyonu

Konsantrasyon arttıkça etkinliği ve toksisitesi artar

Dentinin kırılganlığını arttırır

Işık almamalı

E.faecalis

Actynomyces

Candida

Kullanılan İrrigasyon Solüsyonları

İdeal İrriganın Özellikleri

KATYONİK BİGUANİDLER

- CHX-

AMA

Proteolitik değil!!

Geniş spektrumlu antibakteriyel

Uzun süreli etki (dentine bağlanır, 12 hafta)

Toksik, irritan ve allerjik etkisi çok az

pH 5.5 - 7

Etkileşimler

NaOCl-CHX Parakloroanilin (PCA)**

1. Alkalin solüsyonlar - SODYUM HİPOKLORİT

2. Katyonik biguanidler - KLORHEKSİDİN

3. Şelasyon ajanları ve asitler - EDTA

4. Tetrasiklin içerikliler - MTAD

5. Oksitleyici ajanlar - PEROKSİTLER

6. Elektrokimyasal olarak aktive edilmişler

7. Endogram

Etkinliği arttırmak için

Isıtma

Konsantrasyonun arttırılması

Sonik veya ultrasonik olarak aktive edilmesi

EDTA-CHX Beyaz bir tuz çökeltisi

1. Etkili dezenfektan

2. Toksik, alerjik, karsinojen olmamalı, periapikal dokuları irrite etmemeli

3. Nekrotik dokuları hedeflemeli

4. Dentin ve diğer solüsyonlarla temasta etkinliğini kaybetmemeli

5. Germisit ve fungusit olmalı

6. Etki süresi uzun

7. Geniş spektrumlu

8. Yüzey gerilimi düşük

9. Endotoksinleri inaktive etmeli

10. Diş dokularını boyamamalı

11. Organik ve inorganik dokulara etkili

12. Dolgu maddesinin sızdırmazlığını ve bağlanmasını olumsuz etkilememeli

13. Lubrikasyon sağlamalı

14. Raf ömrü uzun

15. Uygulaması kolay

16. Maliyeti düşük

ŞELASYON AJANLARI VE ASİTLER

%17 EDTA ve modifikasyonları, Asitler

AMA

Antibakteriyel etki çok düşük

Dentinin kırılganlığını arttırır

Proteolitik değil

İnorganik doku çözücüler.

Dentindeki Ca iyonları ile birleşip şelat tuzlarını oluştururlar (Dekalsifikasyon).

EDTA özellikle peritübüler dentini yumuşatır.

Smear tbk uzaklaştırır

Biyouyumlu, toksisitesi düşük

SMEAR

Etkileşimleri

NaOCl-EDTA

NaOCl ile temasta Cl inaktive olur ve etkinlik azalır

Kök kanallarının mekanik enstrümentasyonu sırasında oluşan ve kanal duvarlarını kaplayan çamurumsu tabaka.

İnorganik

Organik

Dentin talaşları

Vital/nekrotik pulpa artıkları

Mikroorganizmalar ve yan ürünleri

Smear tbk kaldırmanın avantajları:

- İrrigasyon solüsyonları ve medikamentlerin penetrasyonu artar

- Kanal patlarının ve dolgu malzemelerinin penetrasyonu artar, sızıntı azalır

- Organik artıklar MO için besin kaynağı

Dezavantaj (?)

- Dentin tübülleri genişler, dentin permeabilitesi artar

- Bakteri penetrasyonunu engellemek için bariyer??

TETRASİKLİN İÇERİKLİ SOLÜSYONLAR

MTAD

Mixture of Tetracycline, Acid and Detergent

Dr. Mahmoud Torabinejad

Neden irrigasyon?

%4.25 Sitrik asit

Smear tbk etkili

%0.05 polisorbat

Yüzey gerilimini düşürür

%3 doksisiklin

Antibakteriyel

Smear tbk etkili

Mantarları etkilemez

Biyofilmi etkilemez

OKSİTLEYİCİ SOLÜSYONLAR

Hidrojen peroksit, karbamid peroksit, iyodin potasyum iyodit

NaOCl'den düşük antibakteriyel etki

EDTA'dan daha eroziv

Renklenme oluşturabilir

debris çıkışı

Grossman 1943'te önermiş.

Bakteri, mantar, virüs ve mayalara etkili

Doku çözücü kapasitesi NaOCl'den daha düşük

NaOCl ile kombine kullanımında köpürme

Rutinde kullanımı önerilmez

Post-op ağrı

1. Enfekte materyalin, doku artıklarının, debrisin fiziksel ve kimyasal olarak uzaklaştırılması

2. Mekanik prep. ile ulaşılamayan bölgelerin dezenfeksiyonu

3. Smear tbk

4. Lubrikasyon Alet kırılma riski ve apikalde tıkanma

5. İnorganik ve organik doku çözücü etkisi ile kanalın daha rahat genişletilmesi

İntrakanal Medikamentlerde İstenen Özellikler

Medikament kullanım prensipleri

Temel felsefe ilacın toksisitesi ile etkinliği arasında biyolojik dengeyi sağlamaktır.

Dezenfektanları etkinliğin gözlendiği en düşük konsantrasyonda kullanmak gerekir.

Toksisite

İdeal Klinik Doz

Antimikrobiyal etki

1. Maddenin yoğunluğu

2. Temas süresi

3. Ortamın ısısı

4. Kanalın durumu

5. pH

6. Ortamdaki organik madde miktarı

• Geniş spektrumlu, anaeroblara da etkili
• Ucuz, uzun süre saklanabilmeli
• Kolay uygulanabilmeli
• Hızlı ve uzun süreli etki
• Toksisitesi düşük, canlı dokuları irrite etmemeli
• Yumuşak doku ve dişlerde renklenmeye sebep olmamalı
• Apikal foramenden sızabilecek eksuda varlığında etkinliğini sürdürebilmeli
• Kök kanal sisteminin tüm ayrıntılarına ve dentin tübüllerine penetre olabilmeli = Düşük yüzey gerilimi
• MO bakterisid ya da en azından bakteriostatik etkili olmalı
• MO diş dokularına tutunabilmesini engellemeli
• Periapikal onarımı uyarmalı
• Kanaldan uzaklaştırılması kolay olmalı
• Dentinde kalan artıkları dolgu malzemelerinin adezyonunu etkilememeli, bozulmaya sebep olmamalı.

*Direnç Gelişimini Engelle!

Doz

Eşik değer = Minimum efektif doz

Latent evre

Aldehitler

• Formaldehit (Formokresol) endodontik tedavide sıklıkla kullanılmıştır.
• Ancak yüksek karsinojenik, toksik ve mutajenik özelliklere sahip!
• Volatil FORMALDEHİT GAZI
• Dokuları fikse ederler
• Mantıklı sebebi yok

Kök Kanallarında İlaç Kullanımı

Halojenler

Yaygın Kullanılan Kanal İçi Medikamentler

Klorlu Bileşikler

İyotlu Bileşikler

İyodoforlar

Halidler (Halojenler)

NaOCl

İyodin potasyum iyodit

Aldehitler

Formokrezol

Gluteraldehit

Formaldehit

Fenoller

NaOCl, Kloramin-T

Povidon iyodür

İlaçlar (Medikamentler) Ne Amaçlarla Kullanılır?

Fenollü Bileşikler

Öjenol

Kafurlu monoparaklorofenol

Paraklorofenol

Kafurlu paraklorofenol

Metakresilasetat

Kresol

Kreozol

Timol

Boyama ve tahriş düşük

Mantar, virüs, protozoa, mayalara etkili

• Tıpta kullanılan en eski antimikrobiyal ajanlardan.
• Non-spesifik bir etkiye sahiptir.
• Volatildir KLOR GAZI.
• Proteinlerin yapısını bozup hücre zarını parçalayarak etki gösterir.
• Fenol derivativleri daha toksiktir. Kafur ile çevre dokulara yayılımının yavaşlatılması / toksik etkinin azaltılması hedeflenmiştir.
• Çalışmalar fenol ve fenol türevlerinin memeli hücreleri için toksik olduğunu ve antiseptik özelliklerinin toksisitelerini dengeleyemeyeceğini bildirmiştir.

IKI = iyodin-potasyum iyodür

Düşük toksisite, etkin dezenfeksiyon

Volatil

Özellikle rubber-dam ve diş yüzeylerinin dezenfeksiyonunda kullanılır.

Diş dokularını boyar, Alerjen!

Klorlu bileşiklere su ilave edilince hipoklorik asit oluşur.

Hipoklorik asit hücre içinde enzimleri okside veya halojenize ederek etki gösterir.

Kombinasyonlar

CHX

a. Kanal içeriklerinin temizlenmesi veya inert hale çevirilmesi

b. MO eliminasyonu

c. Tedavi sırasındaki veya sonrasındaki ağrının kontrolü (sinir iletiminin modülasyonu veya MO reaksiyonları sonucu ağrı)

d. Anestezik etkinin arttırılması (enflamasyona bağlı anestezi başarısızlığı

e. İnatçı periapikal enfeksiyonların kontrolü

Steroidler

Antibiyotikler

Kalsiyum Hidroksit

Kök Kanallarının İrrigasyonu, Dezenfeksiyonu ve Doldurulması

Steroidler

Mast hücrelerinden histamin salınımını azaltır = İmmün cevabı baskılar

Vazodilatasyonu engeller.

Ledermix patı: Demoksisilin + %1 triamsinolon

Endikasyonlar:

1. Mekanik travmaya bağlı AAP

2. PA bölgedeki patolojinin immün yanıta bağlı geliştiği düşünülüyorsa

3. Enfeksiyon şüphesi yok ama duyarlılık varsa

4. Enfeksiyon varlığında yüksek doz lokal AB ile

5. Avülsiyon sonrası kök rezorpsiyonunun önlenmesi için

Kontrendikasyonlar:

1. Enfeksiyon varlığında

2. Eksüda varlığında

3. Bakteriyemi riski

Antibiyotikler

Kalsiyum Hidroksit

Endikasyonları

AYRICA;

İyileşmede gecikme

İmmünitenin baskılanması

Bakteri populasyonunun artması

Adrenal aktivitenin uyarılması

1. Yeterli biyomekanik preparasyona rağmen enfx kontrol altına alınamıyorsa

2. Rutin antiseptikler yetersiz kalıyorsa

3. Yapılan kültürde hep aynı bakteri ürüyorsa

4. Retreatmenta rağmen tekrarlayan inatçı enfx varlığında

1920'de Hermann tanıtmış.

Kimyasal olarak çok güçlü bir BAZ (pH=12.5-12.8).

Etki Mekanizması

İnatçı enfeksiyonlarda uygulanabilir.

Çok yüksek konsantrasyonlarda uygulanabildikleri için tedavi süresini kısaltabilirler.

AMA;

1. Rezistan bakteri türleri gelişebilir

2. Özellikle penisiline allerji

3. Belli bir AB'ye duyarlı olmayan bireyde duyarlılık gelişebilir

4. Biyofilmler AB'ye dirençlidir.

Enfekte kök kanalında AB seçimi: KÜLTÜR

Üçlü AB Patı (Triple Antibiotic Paste = TAP

1:1:1

Su varlığında Ca ve OH iyonlarına ayrışır.

Özellikle REVASKÜLARİZASYON

Ortamı bazik hale getirir.

Siprofloksasin

Minosiklin

*Renklenme yapabilir

Metronidazol

Mineralizasyon (Apeksogenezis ve Direkt kuafaj)

- pH artışı osteoklastların laktik asit lerini nötralize eder

- Alkalin fosfatazı aktive eder

Antibakteriyel etki

- Bakteri sitoplazmik membranına zarar verir

- Proteinleri denatüre eder -> Gr (-) bakteri endotoksinleri inaktive eden tek materyal

- DNA'ya zarar verir.

Ca(OH)2 canlı doku ile temasta sınırlı bir nekroz meydana getirir. Bu sayede mineralizasyona olanak sağlar.

Doku çözücü etkiye sahiptir.

Hemorajinin kontrolünü sağlar.

E. faecalis ve C. albicans'a etkisi CHX veya IKI ile karıştırıldığında artar.

Su, SF, LA, gibi aköz ya da gliserin türevi yağlar taşıyıcı olarak kullanılabilir. Alkolde çözülmezler.

Kanallardan temizlenmesi?

Dentin kırılganlığı?